Dit gaat over de NPO-vlag die de lading van een onderzoek naar dementie absoluut niet dekt. Op dinsdag 27 augustus ’19 was Silvan Richter, arts en hoofdonderzoeker van het Erasmus Medisch Centrum, gast bij NPO Radio1. Van zijn feitelijk heel goede nieuws maakte de Niet Positieve Omroep de headline “Gezonde levenswijze helpt bij sommige ouderen amper tegen dementie“:

Het echte boodschap en het juist goede nieuws van Silvan Richer, arts en hoofdonderzoeker Erasmus Medisch Centrum, is (in zijn eigen woorden) dat: “bij meer dan 7 van de 10 mensen een gezonde leefstijl zeker een gezond, beschermend effect heeft op het risico op dementie.” En ja, helaas, “Bij 3 op de 10 mensen die echt een sterke erfelijke belasting hebben op basis van hun genen zagen we die beschermende effecten niet in deze studie.” Silvan: “Maar de conclusie dat een gezonde leefstijl voor deze mensen geen zin heeft vindt ik wel wat ver gaan.” Uit een recente grote studie in Engeland blijkt dat een gezonde leefstijl voor iedereen(!) een positief effect heeft op het risico op dementie.

De zoveelste keer een negatieve manier waarop de media dementie onder de aandacht brengt, althans voor wie niet verder leest/luistert. Jammer. Klik op het plaatje van NPO hierboven en luister zelf naar ‘de goeie boodschap’ van Silvan Richer. En vergeet die negatieve NPO-headline maar snel.

Het woord ‘confabuleren’ betekent volgens het woordenboek: #1 onbewust liegen, #2 het vertellen van verzinsels, meestal om leemten in het geheugen op te vullen, #3 als samenweefsel van valse mededelingen opdissen, #4 Het vertellen van een verzonnen maar aannemelijk klinkend verhaal als antwoord op vragen. Ofwel: confabuleren is fantaseren, verzinnen.

In mijn alwetende naïviteit heb ik zelf altijd gedacht dat confabuleren altijd en alleen maar een gevolg is van een ziekte of van iets heel ongezonds, zoals een bijwerking van sommige medicijnen of onderdeel van het syndroom van Korsakov, ook wel de ziekte van Korsakov genoemd, veroorzaakt door vitamine B1-tekort, meestal het gevolg van het te weinig gevarieerd eten bij chronisch alcoholmisbruik.  

Maar sommige mensen ‘confabuleren’ al hun hele volwassen leven zonder enige externe oorzaak of gezondheidsproblemen. Ze zijn, denk ik, blijven steken in die korte periode waarin elk kind ontdekt dat je de ‘de waarheid’ soms creatief kunt veranderen en dat dit voor jou misschien voordeel op kan leveren. ‘Pietje zei dat ik die appel moest stelen” en dan krijgt Pietje de wind van voren, en niet jij. Verreweg de meeste mensen komen die fase door met de geleerde wijsheid dat ‘de waarheid’ zeker de leugen achterhaald. Altijd. En dan betaal je zelf de rekening.

Blijkbaar zijn er mensen die voor zichzelf een andere les leerden. Vooral in de betekenis van ‘het vertellen van een verzonnen maar aannemelijk klinkend verhaal als antwoord op vragen’ kan confabuleren juist zorgen dat iemand jou nog aardig(er) vindt. Vooral als dat verzonnen verhaal klopt met bepaalde ideeën die degene waartegen je confabuleert al langer had. Of dat iemand medelijden met je krijgt. Wie een beetje volgt wat er bijvoorbeeld allemaal rond Donald Trump gebeurt ziet bij hem dat ‘confabuleren’ in volle gang, zonder dat er sprake is van een (diagnose van) een ziekte. Het is gewoon Trump.

Zo vertelde iemand mij ooit, vanuit de wetenschap dat ik die persoon waarover het ging niet echt sympathiek vond, dat een bepaald familielid “niet te vertrouwen is en geld van die persoon steelt”. Ik geloofde dat wel een beetje. En kwam er een poos later achter dat tegen dat familielid over mij precies hetzelfde werd gezegd. Wat zeker niet waar is. En door dat familielid helemaal werd geloofd. En helaas ook door dat familielid aan anderen werd doorverteld. Uit deze wijze levensles leerde ik dat bij sommige mensen confabuleren blijkbaar een onderdeel van hun persoonlijkheid is. In ieder geval tot het standaard gedrag van die persoon behoort. En nee, dat is geen mooie eigenschap. En dat ik die persoon blind geloofde is dom en ook niet aardig naar degene toe waarover het ging. Ik had me natuurlijk meteen af moeten vragen waarom die persoon me dat vertelde en dat rechtstreeks zo moeten vragen. En als de conclusie is dat het nergens anders om gaat dan zichzelf als slachtoffer neer te zetten en medelijden op te wekken dan, zo heb ik hiervan geleerd, moet ik hele grote vraagtekens zetten bij dergelijke beweringen. Althans, het zou geen automatische negatieve gevolgen moeten hebben voor mijn mening over en mijn relatie met die persoon waarover wordt ‘geconfabuleert’. En het er met die persoon over hebben zou zeker ook geholpen kunnen hebben om de negatieve spiraal te doorbreken. Ik zeg er wel meteen bij dat ik de bewering over het familielid nooit als vastgestelde waarheid aan anderen heb doorverteld. Dat familielid deed dat helaas wel met de leugen over mij. Dat heeft niets met naïviteit te maken maar gewoon met roddelen, een ander woord voor kwaadspreken over iemand. Voor mij waren de gevolgen van het confabuleren in dit geval groot en negatief.

Er zijn mensen die door fysieke, medische oorzaken onbewust gaan confabuleren. Dan is het een kenmerk van de ziekte die ze hebben of van een syndroom dat ze hebben (zoals Korsakov). En er zijn mensen die al hun hele leven confabuleren als onderdeel van hun persoonlijk gedrag. En die mensen geloven soms zelf hun eigen roddel en kwaadsprekerij. Zoals Trump. Dan is het kwalijk, manipulatief gedrag. Net als roddelen.

De parabel van de steenhouwers

Op een zonnige dag wandelde een man in een vallei.

Bij het afdalen na een heuvel passeerde hij een kleine steengroeve waar een andere man aan het werk was. De wandelaar vroeg: “Wat bent u aan het doen?“
De man keek op van zijn werk en zei: “Ziet u dat niet? Ik ben stenen aan het uithakken!“

De man liep verder.

Niet veel later kwam hij nog een kleine steengroeve tegen waar ook iemand in de weer was met hamer en beitel. Weer vroeg hij: “Wat bent u aan het doen?“
Deze steenhouwer keek op van zijn werk en zei: “Ziet u dat niet? Ik ben geld aan het verdienen om mijn gezin te kunnen onderhouden!“

De man liep verder.

Nog iets verder passeerde hij nogmaals een kleine steengroeve. Ook hier werkte een man zich in het zweet.
Hij vroeg: “Wat bent u aan het doen?“
De man keek op van zijn werk en zei: “Om te zien wat ik aan het doen ben, moet u nog een klein stukje verder wandelen. Daar wordt een nieuwe kathedraal gebouwd met de stenen die ik uithak!“

De drie-eenheid van Organisatieresultaat

Inleiding

Ik geloof dat, door de moed te hebben bewuste keuzes te maken die leiden tot het verbeteren van de levensomstandigheden van mensen binnen en buiten de organisatie, organisaties succesvol zullen zijn, niet bij toeval maar met opzet[1]. Vanuit de zorg dat grenzen van gisteren niet het succes van morgen in de weg mogen staan ben ik de professional die voortdurend afwisselend coachend, trainend, managend en leidend bezig is met ‘losmaken’ en met (her)verbinden, met uitdagen en comfortabel worden; met paradoxen. Ik noem mezelf ook weleens met een knipoog Organisatietherapeut.

In 2003 omschreef ik een organisatie als volgt: “een sterk, bruikbaar en mooi systeem, belichaamd in haar onderdelen, hun relatie tot elkaar en tot de omgeving, en de principes die haar ontwerp, ontwikkeling en duurzaam aanpassingsvermogen leiden.”[2]

Dit korte artikel is bedoeld als introductie van mijn drie-eenheid model voor maximaal organisatieresultaat. Elke organisatieresultaat komt vanuit drie verschillende en ongelijksoortige gebieden. Elk gebied is op zichzelf essentieel voor het resultaat en aanvullend daarop is ook de interactie tussen deze drie gebieden onderdeel van het resultaat. Elke organisatie is een ‘complex system’ en dus ook altijd meer dan de optelling van de drie gebieden. Daar gaan mijn visie en dit model verder dan anderen en dat resulteert in het vierde gebied in het midden van het model waarin ‘meer dan de optelling van de drie gebieden’ samen komen: het resultaat van de complete organisatie.

De mensen.

Het eerste gebied wordt gevormd door de mensen, het gebied van alle(!) medewerkers van de organisatie, het personeel, de HR (Human Resources). In het rechtlijnige en mechanische managementbeeld van organisaties zijn de mensen vaak weinig meer dan ‘handjes’ (praktisch) of ‘computers’ (kenniswerkers). Iemand binnen de organisatie heeft ooit bedacht en opgeschreven wat je in een bepaalde functie moet doen, en hoe je dat precies moet doen, en die taken en verrichtingen moeten gewoon gedaan worden. En voor dergelijke mechanische uitvoeringen zijn ‘alleen maar handjes’ of ‘alleen maar hoofdjes’ voldoende.
Zo simpel en harteloos is de gezonde organisatie niet en dat is ook voor niemand gezond.

Natuurlijk vormen de mensen van de gezonde organisatie samen vooral het hart van de organisatie. De hartelijke organisatie, niet de harteloze organisatie. Inmiddels weten steeds meer leiders en managers dat eigen inbreng en creativiteit van de mensen in de organisatie enorm positief kunnen bijdragen aan het organisatieresultaat. Vooral wanneer de dynamiek van samenwerking tussen mensen niet door regeltjes maar door gedeelde doelstellingen richting wordt gegeven. Op creatieve manieren die de organisatie maximaal gebruik laat maken van de ziel van de organisatie: de mensen/medewerkers.

De arbeid; het werk dat gedaan wordt.

Het tweede gebied wordt gevormd door wat de organisatie doet. Ofwel de arbeid die verricht wordt; het werk dat gedaan wordt. Het bepalen van de missie, visie, doelen en strategie (wat er gedaan moet worden en hoe) is, wanneer het goed gedaan wordt, een proces dat overeenkomt met het Japanse 生き甲斐 (Ikigai) wat staat voor: bewust maken van de reden, van de zin om er te zijn. Die raison d’être wordt gevormd door het snijvlak te bepalen van de antwoorden op de vier basisvragen. Deze vullen op alle niveaus in waar liefde voor is, wat de wereld nodig heeft, waar je goed in bent en waar je voor betaald wordt.

Dat is geen rechtlijnig afvinken en invullen van de juiste antwoorden op gerichte vragen maar een dynamisch proces waar alle mensen/medewerkers bij betrokken (moeten) zijn.  De gezonde organisatie is immers iets dat je samen (!) vormt.

De organisatie; het organiseren.

Organisatie wordt hier opgevat als de cultuur, de principes, inzichten, regels en gedrag binnen de organisaties en van de organisatie in relatie tot de buitenwereld. Hier gaat het om de wereld van de medewerker, de afdeling, de organisatie, de markt; de omstandigheden, zowel intern als extern. Organisatie is het geheel van alles samen, op elk niveau, inclusief het niveau van de ‘buitenwereld’. Om de wereld van de ander (medewerker, klant, partner, overheid, markt …) te kunnen begrijpen is empathie[3] nodig. Organisatie is een werkwoord.

Het Resultaat.

Het resultaat, het organisatieresultaat, is geen simpel gevolg van lineaire processen maar het gevolg van de complexe dynamiek tussen de drie gebieden plus de emergente factoren van het complex system dat elke organisatie is. Er is geen (vaste) volgorde van het uitvoeren van interventies en acties als het om het ontwikkelen van het maximale organisatieresultaat gaat. Er is zelfs geen vaste volgorde in de dingen die samen en/of tegelijk gedaan moeten worden. Het vergt niet zozeer structuur in de aanpak maar vooral aandacht en aanwezigheid in de uitvoering. Elk organisatieresultaat bestaat dus uit de drie-eenheid van Mens, Arbeid en Organisatie. Elke organisatie is zowel een groep samenwerkende mensen als een verzameling bewuste arbeid als structuren en contexten. Geen organisatie is te reduceren tot slechts één of twee gebieden van het model. In mijn model ziet u het Resultaat van de gezonde organisatie weergegeven in het hart van het Triquetra-symbool[4]. De hele organisatie past juist prima in dit symbool omdat het zowel de aparte gebieden laat zien die samen een organisatie vormen als de interactie en interafhankelijkheid van die gebieden. Elke verandering in het ene gebied zal veranderingen in de andere gebieden (kunnen) veroorzaken. In het centrum, midden tussen de drie gebieden in, staat het resultaat van die organisatie. Elke organisatie bestaat dus uit de drie gebieden plus hetgeen door de interactie van die drie gebieden ontstaat plus de heilzame werking van de juiste verhouding (balans) tussen die gebieden: de Coherente Organisatie. Elke organisatie ontleent uiteraard kenmerken aan de drie samenstellende gebieden, maar dus ook aan de samenhang of ordening van die delen en hun interactie. Die samenhang is zeer uniek en is zelfs mede-afhankelijk van de individuele levensloop en keuzes van de organisatie.

Het Coherente Resultaat

Het woord homeostase kent u waarschijnlijk. Het geeft de natuurlijke neiging van een (gesloten) systeem aan om een intern evenwicht te bereiken en die balans te handhaven. We gebruiken dat woord in de biologie en in de medische wetenschap met betrekking tot het fysieke, biologische lichaam. Een gezonde organisatie is geen gesloten systeem en ‘het organiseren’ is slechts één van de drie gebieden waartussen en waaruit een onderlinge interactie en balans resulteert in het organisatieresultaat. De zorg voor die holistische samenhang in de gebieden van de hele, gezonde organisatie, en met name de gerichte aanpassing en invulling van de mensen, de arbeid en de organisatie gericht op de coherentie is de kern van het model.

Tenslotte
Overal waar ‘de organisatie’ context is, of onderdeel van is, is het goed te weten dat elke interventie in elk gebied gevolgen heeft voor elk ander gebied èn dus voor het resultaat.

In dit korte artikel heb ik het een paar keer over ‘de gezonde organisatie’. Daarmee bedoel ik de organisatie die in de geest van mijn model de goede stappen heeft gezet, blijft zetten en haar voortdurende ontwikkeling heeft omarmd. De gezonde organisatie bezit het vermogen om zich voortdurend en maximaal aan te passen en een eigen regie te voeren in het licht van interne en externe veranderingen en uitdagingen.

Gebruik en deel dit volledige artikel^© waar en met wie u maar wilt. Via de link naar deze blogpost (/mens-arbeid-en-organisatie/) of download in PDF-formaat: De drie-eenheid van organisatiesucces

Paul Jansen​ Ph.D.
​HR- & Organisatieadviseur
De Savornin Lohmanlaan 35
3445 VD  Woerden
M: 06 2444 2159​
_________________________

Organisaties zijn de Mensen!

[1] Vrij naar de oorspronkelijke missie van Gerard en Anton Philips in 1895

[2]©2003 Paul Jansen, gebaseerd op IEEE 1471 – Zie artikel ‘On Architecture’

[3] Empathie is de kunst van het in je verbeelding verplaatsen naar de situatie van een ander(e organisatie) en daardoor hun gevoelens, beleving en standpunten te begrijpen en je in je handelen daardoor te laten leiden.

[4] https://nl.wikipedia.org/wiki/Triquetra

De (nieuwe) definitie van Organisatiegezondheid:

De gezonde organisatie bezit het vermogen om zich voortdurend en maximaal aan te passen en een eigen regie te voeren in het licht van interne en externe veranderingen en uitdagingen. ~Paul Jansen Ph.D., MBA

Kennisintensieve bedrijfstakken, in het bijzonder in de dienstverlening, zullen in toenemende mate te maken krijgen met ‘een gespannen arbeidsmarkt’; het gaat steeds moeilijker worden om goede mensen te krijgen en om die goede mensen te houden. Onder andere de ICT kende dit fenomeen al jaren geleden, en deze bedrijfstak worstelt daar nu ook al weer mee…

Sommige bedrijven storten zich volledig op de instroom en organiseren het open ‘dagje uit’ om het almaar schaarser wordend potentieel te lokken. Eenmaal gelokt maakt de net-afgestudeerde of de nog-bij-de-concurrent-werkzame kennis met de traiteur die, beter dan de cafetaria van gisteren, een luxe menu van arbeidsvoorwaarden, dat met een druk op een knop een geheel op individuele smaak aangepast gerecht voorschotelt. Maar instroom is één ding; wat de recruiters bereiken vraagt een vervolg in de onderneming zelf. En daar schort het alom nogal aan: een van de grootste IT bedrijven (Getronics) kreeg in een enkel jaar 2500 nieuwe werknemers terwijl er in dezelfde periode 1200 medewerkers ‘wegliepen’…

De uitdaging is dus niet (alleen) ‘hoe krijg ik nieuw talent binnen?’ maar veel meer: ‘welk HRM beleid zorgt voor gezonde toevoer en behoud van talent?’. Dit gaat de hele organisatie aan en zal in toenemende mate direct invloed hebben op de primaire processen van de organisaties. Niet langer zullen sollicitanten zichzelf moeten ‘verkopen’ aan organisaties, maar zullen organisaties zichzelf ook aan sollicitanten moeten verkopen. Daarbij is lifetime employment al lang passé zodat hetgeen de organisatie te bieden heeft in toenemende mate aan zal moeten sluiten op de behoeften van de individuele werknemer, terwijl hetgeen de individuele werknemer aan de organisatie te bieden heeft in toenemende mate aan zal moeten sluiten op de behoeften van de organisatie. Ontwikkelingen als competentiemanagement en de Personal Balanced Scorecard vloeien voort uit dit paradigma.

Een toekomstige arbeidsverhouding is daarmee veel meer een 50/50 overeenkomst die volledig gebaseerd zal zijn op de eisen en wensen, over-en- weer, van zowel de organisatie als de werknemer.

N.B. Al in 2000 publiceerde ik een vergelijkbaar bericht in de Vroom Consultancy nieuwsbrief.

Totum Hominem

De Wondere Wereld van de Hele Mens.

 

Inleiding

Op veler verzoek, vooral vanuit de gezondheidszorg, stel ik mijn landkaart van ‘De Wondere Wereld van de Hele Mens’ hierbij beschikbaar. Dit artikel bevat een korte samenvatting van mijn wetenschappelijke theorie over Totum Hominem^© en het Coherente Leefmilieu[1].

Ik leg kort uit waar mijn holistische visie op de (hele) mens uit bestaat en hoe de landkaart kan helpen beter om te gaan met andere mensen, in het bijzonder met mensen met dementie. De Totum Hominem theorie^© van de Hele Mens en Coherentiezorg™ zijn basis onder mijn werk[2] en mijn naslagwerk over dementie[3]. Dit artikel mag in ongewijzigde vorm vrij verspreid worden.

Mijn Visie op de hele mens

Tegenover de beweging in de gangbare wetenschap om alles steeds rechtlijniger en ‘simpeler’ te maken (reductionisme) kies ik voor het holistisch beschouwen van de hele mens. Dat past bij elke wetenschap waar de mens onderdeel en/of context van is.

De Wondere Wereld van de Hele Mens bestaat uit drie verschillende gebieden. Elk is op zichzelf essentieel aan de Hele Mens en tegelijkertijd is de interactie tussen deze drie gebieden onderdeel van elk mens. De mens is een ‘complex systeem’ en daarom is elke hele mens (Totum Hominem^©) altijd ook meer dan de optelling van deze drie gebieden. Daar gaan mijn visie en theoretisch model verder dan anderen en dat resulteert in een extra gebied (in het midden) waarin ‘meer dan de optelling van de drie gebieden’ samen komen. Dit noem ik de Totum Hominem^© en bepaalt elk uniek Individueel Persoon.

Het eerste gebied.

Het eerste gebied is het lichaam, het gebied van de biologie van de mens, van het fysieke. In het beperkte populaire neurowetenschappelijk mensbeeld is het onderdeel hoofd/hersenen binnen dit gebied zelfs de fysieke locatie van de veronderstelde essentie van de mens. Velen beperken de mens zelfs tot dit onderdeel en verklaren al het andere als product daarvan. Maar vanuit de splitsing tussen lichaam en ziel wordt dit hele fysiologische gebied als soma geduid om daarmee nadrukkelijk het onderscheid met de psyche van de mens aan te duiden. Zoals oorspronkelijk ook bedoeld in de wetenschap zoals bijvoorbeeld in de antropologie[4].

Het tweede gebied.

In het tweede gebied staat de ziel. Nadrukkelijk ook apart van het eerste gebied, het lichaam. Het onderscheid maken tussen soma en psyche heet dualisme en dat is al ruim 25 jaar kern van Mind-Body Medicine. Ook staat dat tweede gebied voor het hart, waarover ik wat meer moet uitleggen. In Azië wordt met oa. het Chinese woord Zhèngniàn zowel gedoeld op (onze betekenis van) hart als op ‘geest’ en op het Engelse ‘mind’. Ik gebruik hier het symbool met Chinese tekst voor: 正念 staat voor Mindfulness, Bewuste Aandacht, Opmerkzaamheid, Hartelijkheid en voor ‘Beter Denken’. 念 bestaat uit 2 woordtekens, 今 en 心. Daarbij staat今 voor ‘Nu’, ‘Eeuwig’ en ‘Dit’ en  心 staat voor ‘Hart’ en voor ‘Mind’; ‘Geest’. En 念 op zichzelf staat voor ‘studie’ en ‘onderzoek’.

Het tweede gebied, dus dat van de ziel, is ook waar de twee basisgevoelens van elk mens zich bevinden. Deze zijn Angst en Liefde[5]. Gekoppeld daaraan bevindt ook het bewustzijn van elk mens zich in dit tweede gebied. N.B. Bewustzijn is dus geen product van het brein zoals de conventionele neurowetenschap oppert.

Het derde gebied.

Hier gaat het om de wereld van iemand, de levensomstandigheden, in verleden, heden en toekomst. Inclusief hoe alles en iedereen zich gedraagt. Het is dus ook het sociaal domein, in het verlengde van het model van prof. George L. Engel[1], en geeft ook beleving en interactieve omgang aan met mensen en omstandigheden. Alle levensomstandigheden dus. Dat woord is beter dan het woord omgeving, dat in de zorg ook wel wordt gebruikt maar vaak veel te beperkt voor de huidige eigenschappen van de fysieke omgeving. Levensomstandigheden staat voor het geheel van alles samen, zoals in de uitdrukking ‘het milieu waar ik uit kom’ en ‘mijn huidige wereld’. Om de wereld van een ander te kunnen begrijpen heb je, zoals ik het definieer, echt empathie[7] nodig.

De Mens.

Elk Totum Hominem, elk heel mens bestaat dus uit de drie-eenheid van Lichaam, Ziel en Wereld. Elk mens is zowel een Biologisch als een Mentaal als een Sociaal wezen, elk heel mens wordt gevormd uit Soma, Psyche en Milieu. Geen mens is te reduceren tot slechts één of twee gebieden van de Wondere Wereld van de Hele Mens. In mijn model ziet u de theorie van Totum Hominem^© weergegeven in het Triquetra-symbool[8]. De hele mens; elk individueel persoon, past juist prima in dit symbool omdat het zowel de aparte gebieden laat zien die samen elk individueel persoon vormen als de interactie en inter-afhankelijkheid van die gebieden. Elke verandering in het ene gebied zal veranderingen in andere gebieden kunnen veroorzaken. In het centrum, midden tussen de drie genoemde gebieden in, staat De Hele mens, de werkelijke, totale en complete mens die ik Totum Hominem^© noem. Elk mens bestaat dus uit de drie genoemde gebieden plus hetgeen door de interactie van die drie gebieden ontstaat plus de heilzame werking van de juiste persoonlijke verhouding (balans) tussen die gebieden: het Coherente Leefmilieu. Elk Individueel Persoon ontleent uiteraard kenmerken aan de drie samenstellende gebieden, maar dus ook aan de samenhang of ordening van die delen en hun interactie. Die samenhang is zeer persoonlijk en is ook afhankelijk van de individuele levensloop van de mens: De Wondere Wereld van de Hele Mens.

Coherentie

Het woord homeostase kent u waarschijnlijk. Het geeft de natuurlijke neiging van een (gesloten) systeem aan om een intern evenwicht te bereiken en die balans te handhaven. We gebruiken dat woord in de biologie en in medische wetenschap met betrekking tot het fysieke, biologische lichaam. Totum Hominem (de Hele Mens) is echter geen ‘gesloten systeem’ en het lichaam is slechts één van de drie gebieden waartussen en waaruit een onderlinge interactie en balans bestaat bij de hele mens. Of juist een onbalans. De zorg voor die holistische samenhang in de gebieden van de Hele Mens, en met name de gerichte aanpassing en invulling van de levensomstandigheden, heet Coherentiezorg™.

Tenslotte
Overal waar ‘de mens’ context is, of onderdeel daarvan, is het goed te weten dat elke interventie in elk gebied gevolgen heeft voor elk ander gebied èn voor de hele mens. In onze Westerse wereld is ‘normaal’ de nieuwe beperking en wordt elke afwijking daarvan voorzien van een stempel die ‘de afwijking dekt’. Ook mensen met dementie zijn en blijven unieke, dynamische wezens en gaan zeker niet ‘steeds meer op elkaar lijken’, behalve dan in de wereld van de oppervlakkige beschouwer.

Gebruik en deel mijn model plus deze korte uitleg waar en met wie u maar wilt. Of verwijs naar het bericht met deze inhoud en/of naar de download van dit bestand hieronder.

Paul L. Jansen PhD

____________________________________________

Download dit bestand in PDF: Totum Hominem.

[1] Coherentiezorg™ – https://dementiewijs.netlify.app/coherentiezorg/

[2] https://dementiewijs.netlify.app/praktische-info/ en https://annekevanderplaatsfoundation.org/diensten/

[3] https://dementiewijs.netlify.app/boek-dementiewijs/

[4] De wetenschap die zich met de mens bezighoudt, is met goede reden verdeeld in anatomie, die het lichaam en de delen daarvan beschouwd, en psychologie, die over de ziel spreekt. (oorspronkelijke definitie uit 1647)

[5] Er bestaan twee emoties: liefde en angst. Alle positieve emoties komen voort uit liefde, alle negatieve emoties uit angst. Liefde brengt geluk, tevredenheid, vrede en vreugde. Uit angst komt woede, haat, spanning en schuldgevoel. ~Paul Jansen – Vrij naar Elisabeth Kübler-Ross en 1 JOH 4:18

[6] In 1977 lanceerde psychiater prof. George L. Engel het medische ‘biopsychosocial’ model.

[7] Empathie is de kunst van het in je verbeelding verplaatsen naar de situatie van een ander mens, daardoor hun gevoelens, beleving en standpunten te begrijpen en je in je handelen daardoor te laten leiden.

[8] https://nl.wikipedia.org/wiki/Triquetra

Zelf noem ik het onbegrijpelijk gedrag. Want dat is het vaak: onbegrijpelijk. En ik word er soms best geïrriteerd door. Als er dan eentje ineens roept dat hij geen honger heeft en weigert te eten. Of als ze na het avondeten ineens haar jas aantrekt omdat ze naar buiten wil. Echt, sommige dingen kun je iedere keer opnieuw zeggen maar het helpt echt niet. “Ze vergeten dat gewoon” zeggen dan goedbedoelende vrienden. Dat mag dan wel zo wezen maar het maakt mijn leven moeilijker dan nodig. Neem nou bijvoorbeeld op tijd naar de WC gaan. Als ik al aan haar hoofd kan zien dat het hoog tijd is en ze blijft gewoon zitten en ja, even later een natte broek. Terwijl ze voor een luier echt de leeftijd niet meer heeft moeten wij daar dan toch aan geloven. Onbegrijpelijk. O ja, en ruzie maken. Zet er twee of drie bij elkaar en ze maken ruzie. Over helemaal niks hè. Ga toch lekker samen spelletjes doen. Maar nee hoor, soms zijn ze gewoon erop uit om oorlog te trappen. Maar het meest irritant is dat ze soms gewoon net doen of ze niet snappen wat je zegt. Daar trap ik dus echt niet in.

Maar genoeg over kinderen. Volgende keer heb ik het weer over mensen met dementie.

~Paul Jansen – https://dementiewijs.netlify.app/wegwijs-in-dementie/

De juiste woorden zonder muziek raken je hoofd.

De juiste muziek zonder woorden raakt je gevoel.

De juiste woorden samen met de juiste muziek raken je ziel.